Słowacja

 

 

Słowacja, Republika Słowacka (sł. Slovenská republika, Slovensko) – państwo śródlądowe w Europie Środkowej. Graniczy z Austrią (91 km), Polską (444 km), Czechami (215 km), Ukrainą (90 km) oraz Węgrami (515 km). Łączna długość granicy lądowej wynosi 1355 km. Słowacja nie posiada dostępu do morza. Do 1993 wchodziła w skład Czechosłowacji. Stolicą kraju jest Bratysława, położona niedaleko przy granicy z Austrią nad Dunajem. Od 2004 należy do Unii Europejskiej.

 

We wczesnym średniowieczu tereny Słowacji wraz z Czechami i Morawami tworzyły tzw. Państwo Wielkomorawskie, na terenie którego działali m.in. św. Cyryl i Metody. Był to, oprócz XX wieku, jedyny okres w historii kraju, gdy był on związany administracyjnie z Czechami. Od XI wieku tereny Słowacji stanowiły integralną część Królestwa Św. Stefana, tworząc jego północne komitaty. Północ kraju zamieszkana była przez ludność pochodzenia słowiańskiego, południe zaś stanowiło obszar intensywnej kolonizacji szlachty węgierskiej. W 1526, wraz z przejściem Węgier pod władanie dynastii Habsburgów Słowacja stała się częścią monarchii habsburskiej. Status Słowacji w obrębie monarchii habsburskiej pozostawał niezmieniony nawet po reformie konstytucyjnej z 1867 roku, nadal stanowiła część Węgier i nie posiadała autonomii. Idée fixe ówczesnych panslawistów słowackich i czeskich było utworzenie w ramach państwa Habsburgów federacji ludów słowiańskich obejmującej Czechów, Słowaków, Rusinów oraz Słoweńców, mającej być przeciwwagą dla wpływów niemiecko-węgierskich w CK Monarchii. W 1918 z powodu rozkładu wspólnego państwa, pomysł stał się nieaktualny. Słowacja połączyła się wówczas - niezupełnie dobrowolnie i świadomie - z Czechami tworząc Czechosłowację. Po układzie monachijskim z jesieni 1938 uzyskała szeroką autonomię w ramach Czecho-Słowacji (własny rząd cieszący się szerokimi kompetencjami). W latach 1939-1945 formalnie pozostawała niepodległym państwem (na czele z księdzem Jozefem Tiso i Vojtechem Tuką), w rzeczywistości uzależniona była jednak od III Rzeszy. Musiała się jednak zrzec na korzyść Węgier swych terytoriów na południu - z Koszycami włącznie. Brała udział w agresji na Polskę w 1939 (w nagrodę uzyskała parenaście polskich gmin w Karpatach) oraz wojnie niemiecko-sowieckiej 1941-1945. 29 sierpnia 1944 wybuchło antynazistowskie powstanie, które trwało kilka miesięcy. Po jego stłumieniu przez wojska niemieckie dalsze partyzanckie walki trwały do końca wojny.

W 1945 roku tereny Słowacji wróciły do federacji z Czechami (na tych samych zasadch co przed 1938). W 1968 w wyniku reform "praskiej wiosny" rozszerzono autonomię Słowacji (duży wpływ na to miał przywódca państwa Alexander Dubček, sam z pochodzenia Słowak). Pokojowy podział Czechosłowacji na dwa suwerenne państwa nastąpił 1 stycznia 1993.

 

 

   

 

Powrót